Kampie.info

Reisverslag Laos / Cambodja


vlag Cambodja

Week 4

Van 12 december 2007 tot en met 10 januari 2008 heb ik een 30-daagse rondreis door Laos en Cambodja gemaakt. Deze reis heb ik geboekt bij Sawadee in Amsterdam. Op deze pagina staat een verslag de vierde week van deze reis.

Links naar aanvullende informatie:

Foto's Laos

Foto's Cambobja

Killing Fields van Choeung Ek

Paksé

Phnom Penh

Rode Khmer

Siem Reap

Tempels van Angkor

Tonlé Sap

Tuol Sleng Genocide Museum

Vrijdag 4 januari 2008 - Met het vliegtuig naar Cambodja

Pakes airport
Wandelen rond het vliegtuig op Paksé International Airport

Na eerst nog even in het hotel ontbeten te hebben vertrekken we rond zeven uur naar het vliegveld van Paksé. Op het vliegveld geef ik eerst mijn bagage af en check in daarna zelf in. Opnieuw levert mij dit een stempel in het parpoort op. Daarna begint het wachten. Rond half acht land een twee motorig toestel. Ons toestel. Voor een aantal mensen die in het toestel zaten is Paksé de eindbestemming. Anderen zullen doorvliegen naar Siem Reap. We zien hoe een deel van deze laatste groep buiten om het vliegtuig wandelt. Dit brengt ons op het idee dat wij misschien ook wel naar buiten kunnen. Dat blijkt inderdaad geen enkel probleem en even later loop ik op de start- en landingsbaan om het vliegtuig heen. Ja het gaat hier op Paksé International Airport heel wat anders toe dan op Schiphol. als we instappen blijkt de beenruimte zo klein dat ik niet tussen twee rijen stoelen pas. Ik vraag of er voor in het vliegtuig een plaats vrij is met meer beenruimte, maar krijg te horen dat daar al mensen zitten. Mijn probleem wordt vervolgens opgelost door de leuning van de stoel voor mij voorover te klappen. Mijn probleem is opgelost en het vliegtuig heeft nu een zitplaats minder. Maar vlak nadat we zijn opgesteden komt er een stewardess naar mij toe met de mededeling dat er voorin het vliegtuig toch een plek met iets meer beenruimte vrij is en dus verhuis ik naar een andere plaats. Zo vlieg ik toch noch redelijk comfortabel naar Siem Reap. Als we na een korte vlucht geland zijn in Siem Reap begint het inmiddels bekende circus van het invullen van formuliertjes en het vergaren van stempeltjes in het paspoort. Nu gaat dat in Siem Reap vrij eenvoudig. Achter een brede balie zitten ongeveer tien mensen om alle formaliteiten af te handelen. Je paspoort geef je aan de meest linker kant van de balie af met een ingevuld inreisformulier, een pasfoto en twintig dollar. Het paspoort gaat vervolgens achter de balie steeds aan de volgende persoon doorgegeven. Is het papoort eenmaal aan de rechterkant van de balie aangekomen, dan roept de persoon die hier staat je naam en kun je je paspoort ophalen en mag je het land in.

Lichtshow bij Ankor Wat
Lichtshow bij Angkor Wat

Van het vliegveld rijden we naar ons hotel in Siem Reap waar we rond elf uur aankomen. 's Middags wandel ik wat door Siem Reap, check mijn mail en loop over de lokale markt. Aan het eind van de middag ga ik samen met Paul en Niels (Lian is ziek) met een tuktuk naar de tempels van Angkor. Net na vijf uur koop ik hier een kaartje voor één dag. Omdat is het kaartje na vijf uur koop is het kaartje de morgen nog geldig en kan ik vandaag al even naar een van de tempels rijden voor een mooie zonsondergang. We laten ons naar Phnom Bakeng brengen omdat je daar volgens diverse reisgidsen vanaf een heuvel kunt genieten van een mooie zonsondergang. De tuktuk brengt ons naar de ingang voet van de heuvel waar de Phnom Bakeng bovenop staat. In een enorme stoet toeristen naar de top van de heuvel> kennelijk zijn wij niet de enigen die gelezen hebben dat je daar van de zonsondergang kunt genieten. En even later zijn we dan ook lang niet de enigen die teleurgesteld weer naar beneden lopen. Door het nevelige weer was er geen mooie zonsondergang en door het enorme grote aantal toeristen was het ook niet leuk om bij de tempel rond te lopen. Dus lopen even later enigszins teleurgesteld weer naar beneden. Hier stappen we weer in de tuktuk en later we ons terug brengen naar het hotel. Hier spreken we met de tuktuk rijder af dat hij morgenochtend om half acht ons bij het hotel op zal pikken voor een dagje Angkor. Terug in Siem Reap heb ik nog net genoeg tijd om even snel ergens een hapje te eten om daarna met een deel van de groep naar Angkor Wat te gaan voor een hele mooie lichtshow.

Zaterdag 5 januari 2008 - Een tour langs de beroemde tempel van Angkor

Ta Prohm
De gedeeltelijk overwoekerde tempel Ta Prohm

Om half acht staat de tuktuk die Paul en ik gisteren gereserveerd hebben keurig op ons te wachten bij de ingang van het hotel om ons vandaag naar een aantal tempels van Angkor toe te brengen. Omdat we gisteren toch wel een klein beetje geschrokken zijn van de enorme drukte bij Phnom Bakeng hebben we besloten om geen standaard route in een standaard volgorde te volgen, maar hebben we een eigen route uitgestippeld. Ook hebben we er bewust voor gekozen op rond half acht te vetrekken omdat tegen acht uur veel bussen met toeristen terug rijden naar Siem Reap om te ontbijten. We beginnen onze tocht langs een aantal tempels op advies van onze tuktuk rijder bij Banteay Kdei, een relatief onbekende maar wel erg mooie tempel. Het contrast met gisterenavond kan bijna niet groter. Liepen we gisteren in een grote stroom van toeristen, bij deze tempel zijn er bijna geen andere toeristen aanwezig. Heerlijk! Hierna gaan we naar een van de bekendere tempeles, de Ta Prohm. Deze deels overgroeide 'jungle tempel' geeft een goede indruk van de toestand waarin de Franse archeologen de tempels in 1860 aantroffen. Na de Ta Prohm gaan we op weg naar de Bayon waarbij we onderweg nog een korte tussenstop maken bij de piramide tempel Ta Keo. Of het komt door ons tactiek weet ik niet, maar feit is dat we pas bij de Bayon grote groepen andere toeristen tegenkomen. Na de Bayon laten we ons opnieuw adviseren door onze tuktuk rijder. Dit keer gaan we op zijn advies naar Preah Khan. En onze tuktuk rijder heeft gelijk want het is een erg mooie tempel. Na Preah Khan bekeken te hebben is het tijd om te gaan lunchen. Dit doen we bij een van de vele stalletjes tegenover de ingang van Preah Khan. Tijdens de lunch probeer ik bij onze tuktuk rijder te achterhalenhoe hij denkt over het Rede Khmer regime. Maar hij is te jong om er zelf echte herinneringen aan dit schrikbewind te hebben. Wel zegt hij dat hij van zijn vader en grootvader gehoord heeft dat het 'very bad times' waren.

Ankor Wat
Angkor Wat

Na de lunch rijden we naar de meest beroemde tempel van Angkor, Angkor Wat. Hierna slaat bij Paul en mij de 'tempelmoeheid' toe. En hoewel er ongetwijfeld nog heel veel moois is wat wij nog niet gezien hebben laten wij ons terug brengen naar Siem Reap. Moe van het het lopen laat ik mij masseren bij Seeing Hands Massage. Hier worden de massages gegevens door blinde masseurs en met een deel van de inkomsten worden andere projecten voor blinden in de omgeving van Siem Reap gefinancierd. De blinde masseur tast voordat hij aan de slag gaat even mijn lichaam af en is duidelijk verbaast als hij volet hoe lang ik ben. Als hij aan de slag gaat weet hij verschillende gevoelige plekjes te vinden en drukt daar hard door. Het zal wel te maken hebben met het feit dat hij mijn van pijn vertrokken gezicht niet kan zien.

Zondag 6 januari 2008 - Een toch per ossenkar en bromfiets over het Cambodjaans platteland

Na de tempels van Angkor ga ik vandaag het platteland van Cambodja ontdekken. Met een deel van de groep hebben we vandaag een excursie over het Cambodjaanse platteland geboekt. Rond acht uur vertrekken vertrekken we met een bus vanaf ons hotel in Siem Reap. Na een rit van ongeveer anderhalf uur waarbij we onderweg een paar keer kort stoppen om eten en drinken in te slaan stappen we even voor tienen over van de comfortabele bus op veel minder comfortabele ossenkarren. Hiermee rijden over het stoffige Cambodjaanse platteland. We rijden tussen rijstvelden door die om deze tijd van het jaar droog en grijs zijn. Maar toch is het een mooi landschap dat ongetwijfeld nog veel mooier zal zijn in de natte tijd als de rijstvelden mooi groen zijn. Na ongeveer anderhalf uur op de ossenkarren gezeten te hebben komen we in een klein dorpje. Hier stappen we van de ossenkarren af die direct daarna rechtsomkeer maken. Wij wandelen naar de nadere kant van het dorp terwijl we ondertussen onze ogen uitkijken. Aan de andere kant van het dorp staan een aantal jongens - en een meisje - met bromfietsen op ons te wachten. We stappen allemaal achterop een bromfiets en vervolgen onze weg over het platteland. We rijden terug naar onze bus maar maken onderweg een korte tussenstop bij een huis waar palmsuiker wordt gemaakt. Terug bij de bus is het tijd om te gaan lunchen. Dit doen we bij/in een huis vlakbij de plek waar de bus geparkeerd staat.

Na de lunch rijden we in ongeveer een uur naar het meer van Tonlé Sap. Hier stappen we over in een boot en maken we een tocht door het vogelreservaat van Prek Toal. Jammer alleen dat ze hier nog nooit van fluisterboten hebben gehoord. In het gebied waar wij varen bouwen de mensen hun huizen op metershoge palen. Nu, in de droge tijd, staan de huizen op het droge en meters boven de grond. In de natte tijd staan de huizen nog maar net boven en midden in het water. Al met al een zeer vreemd gezicht. Daar komt nog bij dat het in het dorp waar wij aanleggen erg smerig is en dat het er erg naar vis stinkt. Al met al een bijzondere ervaring om hier rond te lopen. Na het dorp bekeken te hebben varen we terug naar onze bus en rijden we terug naar waar we rond kwart over zeven aankomen. Deze dag is wat mij betreft een van de hoogtepunten van deze reis.

Maandag 7 januari 2008 - Met een buschauffeur die denkt dat hij een Formule 1 coureur is naar Phnom Penh

Zeven januari is de dag waarop de Cambodjanen de overwinning op Pol Pot vieren. Maar kennelijk is het geen echt belangrijke feestdag. Welliswaar zijn de banken gesloten en zien we terwijl we van Siem Reap naar Phnom Penh rijden een paar feesten, maar in de hoofdstad zelf merk ik er niets van. Vanmorgen zijn we om acht uur uit Siem Reap vertrokken met als bestemming de hoofdstad van Cambodja, Phnom Penh. Onderweg maken een een tussenstop bij een soort wegrestaurant. Buiten lopen hier vrouwen met grote schalen met allerlei Cambodjaanse snacks rond. En denk hierbij niet aan bitterballen en kroketten, nee Cambodjaanse snacks zijn gebakken spin, gefrituurde sprinkhaan en geroosterde maden. Ik proef een gebakken spin en tot mijn opluchting smaakt het niet vies. aan de andere kant zal ik terug in Nederland niet op zoek gaan naar een adresje waar ze deze snack verkopen.

Phnom Penh

Ondanks het feit dat onze chauffeur rijdt als een Formule 1 coureur, is het al ongeveer twee uur als we bij ons hotel in Phnom Penh aankomen. Na een korte uitleg van Karin over wat er zoals in Phnom Penh te doen en te zien is aangehoord te hebben ga ik lunchen. Hierna loop ik via het foeilelijke 'Vrijheidsmonument' naar de plek waar vier rivieren bij elkaar komen. Ik hoop op een mooi uitzicht, maar kom bedrogen uit. Het enige wat ik zie is een metershoge schutting waarachter een compleet nieuwe boulevard wordt aangelegd. Toch was de wandeling hier naar toe de moeite waard. Vlak bij de rivier staan talloze kleine eetkraampjes en op een plein zijn kleden op de grond gelegd waarop mensen zitten te eten. Het is goed te merken dat Phnom Penh een grote stad is. Zo zijn de mensen - en dan vooral de jongeren - veel moderner gekleed en is er veel verkeer op de weg. Verkeer waarin alle deelnemers zich begeven zonder zich ogenschijnlijk iets van verkeersregels aan te trekken. Op kruispunten en rotondes lijkt iedereen maar wat te doen. Maar kennelijk werkt het hier want het verkeer staat niet vast en ik zie geen ongeukken of veel gedeukte auto's. Het gehein lijkt mij dat iedereen hier voorbereid is op het onverwachte. En dat kan dan bijvoorbeeld de man zijn die ik met zijn olifant dwars door het drukke verkeer zie lopen.

Als ik 's avonds in een internetcafé vlakbij het hotel nog even mijn mail check, zit Karin daar ook. Ook zij heeft net haar mail gelezen. En daar zat een berichtje tussen van Sawadee dat voor de hele groep van belang is. Het blijkt dat onze vlucht van Bangkok naar Frankfurt geannuleerd is.

Dinsdag 8 januari 2008 - Stille getuigen van de terreur van de Rode Khmer

Killing Fields
Een paar van de 8.000 schedels in het herdenkingsmonument bij de Killing Fields van Choeung Ek.

Deze ochtend zal achteraf in mijn geheugen gegrift staan als de indrukwekkendste ochtenden van deze reis. Het is een ochtend die in het teken staat van een nog maar recent geschreven zwarte bladzijde in de Cambodjaanse geschiedenis, het schrikbewind van de Rode Khmer. Om te beginnen brengen we 's ochtends een bezoek aan Choeung Ek, beter bekend als een van de beruchte 'Killing Fields'. In deze boomgaard, zo'n vijftien kilometer buiten Phnom Penh, zijn door de Rode Khmer minimaal 17.000 mensen, vooral gevangenen uit de Tuol Sleng gevangenis in Phnom Penh, omgebracht. Om kogels te sparen sloegen de Rode Khmer kinderen dood door ze tegen bomen aan te slingeren of bij ouderen door hun hoofden met de achterkant van geweren in te slaan. Een deel van de massagraven is geruimd, maar een ander deel is slechts ten dele geruimd. Als je goed om je heen kijkt zie je her en der nog botten en kleding van de slachtoffers liggen. Hier staat ook een groot herdenkingsmonument. Een grote, deels glazen, toren waarin 8.000 schedels, gesorteerd naar kinderen/volwassenen en man/vrouw liggen als stille getuigen van de wandaden die meer dan twee miljoen Cambodjanen tijdens het bewind van Pol Pot het leven heeft gekost. Als we na het bezoek aan de Killing Fields van Choeung Ek terug rijden naar Phnom Penh is het stil in de bus. Toch moet wat mij betreft het heftigste deel van deze ochtend nog komen.

Tuol Sleng
Een tot cellenblok omgebouw lokaal in Tuol Sleng.

Na de Killing Fields van Choeung Ek brengt de bus ons namelijk naar het Tuol Sleng Genocide museum. Dit museum is gevestigd in de gebouwen van de voormalige Tuol Svay Prey High School. Gebouwen die door de Rode Khmer, direct na hun machtsovername in april 1975, in gebruik werden genomen als gevangenis annex martelcentrum. Tuol Sleng, of S-21 zoals de gevangenis door de Rode Khmer werd genoemd, was het grootste detentiecentrum van het land. Met behulp van martelingen dwongen de Rode Khmer hier bekentenissen af bij de gevangen die vervolgens geëxecuteerd werden op de Killing Fields van Choeung Ek. Toch zijn het niet de tot cellenblokken omgebouwde klaslokalen die op bij de meeste indruk maken. Of de door Vann Nath, een van de slechts zeven overlevenden van deze hel, gemaakte muurschilderingen met waarop de gehanteerde martelmethoden zijn afgebeeld. Nee, deze twijfelachtige eer gaat een vleugel van het gebouw waar in elke kamer alleen een bed staat. Op het bed liggen nog de voetboeien waarmee de gevangen aan het bed werden vastgeketend. Aan de muur hangt een foto die laat zien hoe de Vietnamese bevrijders deze ruimte aantroffen. Hier lagen de lichamen de de veertien laatste slachtoffers. Deze gevangenen waren de laatsten die gedood werden door de bewakers. Vlak voordat deze bewakers op de vlucht sloegen.

Rode Khmer
Jonge vrouw die zich aan sloot bij de Rode Khmer

Erg indrukwekkend zijn ook de foto's van zowel slachtoffers als daders met hun levensverhaal. Zo hangt er een foto van Ren, een jonge vrouw die zich aansloot bij de Rode Khmer. Haar levensverhaal, verteld door haar zuster, schetst een beeld van een eenvoudige jonge vrouw die haar ouders toestemming vroeg om zich bij de Rode Khmer aan te sluiten. Iets wat in die tijd vele jongeren deden. Vaak omdat ze verwachten dat ze daardoor een betere toekomst tegemoet zouden gaan dan wanneer ze in het dorp waar ze opgroeiden zouden blijven. Ook Ren verliet haar dorp. Ze werd naar het slagveld bij Tonle Mekong gestuurd om te vechten. Zij gaf leiding aan een groep vrouwelijke strijders die haar, vanwege haar zwarte huid, grootmoeder Mao noemden. Voordat de Rode Khmer Phnom Penh veroverden bracht Ren met enige regelmaat een bezoekje aan haar dorp. Voor het laatst deed zij dat in juli 1977. Daarna verdween ze. Iemand vertelde haar zus dat Ren omgekomen is bij een bombardement. Iemand anders vertelde echter dat zij naar Tuol Sleng was gebracht. Haar zus heeft lang gehoopt dat Ren op een dag weer voor haar neus zou staan. Inmiddels heeft zij die hoop opgegeven.

Na een ochtend die mij niet bepaald een vrolijk vakantiegevoel hebben bezorgt, maar die ik doorgebracht heb op plekken die je wat mij betreft gezien moet hebben als je Cambodja bezoekt is het 's middags tijd voor vrolijker dingen. Zo breng ik een bezoek aan het koninklijk paleis en de zilveren pagode met de 'Emarald Boeddha'. Persoonlijk vind ik het een beetje tegenvallen. Wat mij betreft is het allemaal net iets teveel kitsch per vierkantemeter.

's Avonds gaan we, omdat dit de laatste avond is waarop we als groep compleet zijn, met de hele groep uit eten. Met een paar tuktuks rijden we naar een restaurant in de buurt van de centrale markt. Hier weten ze mij in positieve zin te verassen. Niet alleen is het eten erg lekker, ook slagen ze er in om het eten voor negentien personen in korte tijd op tafel te krijgen. Maar kennelijk is de stoppenkast van het restaurant niet op een dergelijk piekbelasting berekend.een paar keer valt de stroom uit. En elke keer als dat gebeurd klimt een man een ladder op die buiten tegen de gevel van het restaurant aan staan waarna het licht weer aan gaat.

Woensdag 9 januari 2008 - Sightseeing in Phnom Penh

Central markt in Phnom Penh
De centrale markt van Phnom Penh

Vandaag wordt (voorlopig) mijn laatste dag in Cambodja. Na ontbeten te hebben pak ik mijn rugzak, laat deze in een speciale 'bagagekamer' zetten en check ik uit. Hierna laat ik mij achterop een brommer naar de centrale markt brengen. Het gebouw is erg mooi, maar de markt valt mij een klein beetje tegen. Al valt het mij wel op dat de 'vleesafdeling' hier relatief schoon is. Na een tijdje op de centrale markt rondgelopen te hebben besluit ik om in de richting van de Russiche markt (die helemaal aan de andere kant van de stad ligt) te lopen. Ergens halverwege zie ik een zaak met de naam K-coffee loop ik daar naar binnen om een kop koffie te drinken. Het blijkt een relatief dure zaak, maar de koffie is gelukkig erg lekker. Als ik weer naar buiten ga gebint het al behoorlijk warm te worden. Ik besluit om niet verder te lopen, maar neem opnieuw plaats achterop een bromfiets en laat mij naar de Russische markt brengen. Hoewel hier veel meer te zien is dan op de centrale markt kan ook deze markt mij niet meer echt boeien. Kennelijk wordt het tijd om naar huis te gaan. Na de Russische markt bekeken te hebben wandel ik rustig terug naar het hotel. Onderweg alle tuktuk en brommer rijders negerend die mij wel ergens naar toe willen brengen. Vlakbij het hotel lunch ik waarna ik even voor drieën aan kom. Hier zoek ik een plekje in de schaduw aan de rand van het zwembad waar ik de rest van de middag lekker luierend door breng. Om kwart over zes is het tijd om naar het vliegveld te gaan waar we rond zevenen aankomen. Vanaf het vliegveld van Phnom Penh vliegen we naar de internationale luchthaven van Bangkok. Omdat onze aansluitende vlucht naar Frankfurt geannuleerd is, moeten we nu een nacht in een hotel in Bangkokdoorbrengen. Maar om zonder visum door de douane te mogen moeten we eerst allemaal ons paspoort inleveren. Hierna worden we met een bus naar het Novotel hotel op het luchthaventerrein gebracht, een ritje van nog geen tien minuten. Op kosten van Thai air slaap ik hier ik een veel luxere kamer dan de hotelkamers waar ik tijdens deze reis heb geslapen, maar ook in een hotel met veel minder sfeer.

Donderdag 10 januari 2008 - De laatste etappe van de terugreis

Om kwart over zes wordt ik gewekt. Ik neem een snelle douche, kleed mij aan en ga naar beneden om te ontbijten. Na het ontbijt worden we weer naar het vliegveld gebracht waar we onze paspoorten terug krijgen waarna we onze terugreis kunnen vervolgen. Vanaf Bangkok vliegen we naar Frankfurt. Hier hebben we maar iets meer dan een half uur om over te stappen op de aansluitende vlucht naar Schiphol. dus dat is nog even rennen, maar we halen het. Op Schiphol neem ik afscheid van de rest van de groep waarna met de trein naar Zwolle ga. Hier laat ik mij met een treintaxi naar huis brengen.