Kampie.info

Reisverslag Cuba



José Martí, Cuba's nationale held

Voordat ik als voorbereiding op de reis naar Cuba over het land ging lezen had ik het idee dat Fidel Castro of de legendarische Che Guevara Cuba's nationale held zou zijn. Al snel kwam ik er achter dat tegenwoordig iemand anders gezien wordt als Cuba's belangrijkste nationale held, de voor mij tot dat moment totaal onbekende José Martí.

De op 28 januari 1853 als zoon van Spaanse ouders in Havana geboren José Martí was de leider van de Cubaanse onafhankelijkheidsbeweging en tevens een gewaardeerd dichter en schrijver.

De jeugdjaren van José Martí

José Martí werd geboren in Havana en was de oudste broer van zeven zusters. Cuba was toen nog een Spaanse kolonie. Toen José vier jaarbesloten zijn Spaanse ouders te verhuizen naar Valencia in Spanje. Maar twee jaar later keerde het gezin Martí weer terug naar Cuba.

Naast een groot schrijver, dichter en journalist was José ook schilder. Zo volgende hij in 1867 hij teken- en schilderlessen aan de kunstacademie van Havana. In 1869 publiceerde de toen 16 jaar oude José Martí zijn eerste politieke artikel in de eerste editie van de illegale krant "El Diablo Cojuelo". In hetzelfde jaar publiceerde hij het patriottistisch drama "Abdala" in "La Patria Libre". Het beroemde sonnet "10 de Octubre", later gepubliceerd in de schoolkrant, werd ook in dit jaar geschreven. Duidelijk is dat zich bij José Martí al op jonge leeftijd een grote afkeer tegen de Spaanse koloniale overheersing en de toen nog op Cuba gangbare praktijk van slavernij ontwikkelde. De koloniale autoriteiten waren niet gediend van kritiek van Martí en in maart 1869 word hij gearresteerd en op beschuldiging van verraad opgesloten in de gevangenis. Vier maanden later tijdens de rechtszitting accepteert Martí de verantwoordelijkheid voor deze beschuldiging en in zijn slotpleidooi claimde hij Cuba's Recht op Onafhankelijkheid. Hij wordt veroordeeld tot zes jaar tuchthuis en dwangarbeid. In voetboeien geketend wordt hij tewerk gesteld in een steengroeve in de omgeving van Havana. De voetboeien veroorzaakten verwondingen aan zijn benen waarvan hij de rest van zijn leven last zal blijven houden. Na twee jaar tuchtschool en dwangarbeid wordt hij in 1871 verbannen naar Spanje. Hier gaat hij in Madrid en Zaragoza filosofie, literatuur en rechten studeren.. Nadat hij in Spanje cum laude is afgestudeerd reist hij naar Mexico.

Terug naar Cuba en opnieuw verbannen

In 1878 keert José Martí, hij heeft dan inmiddels meerdere poëtische teksten en een toneelstuk geschreven, terug naar Cuba. Terug in Cuba uit hij opnieuw forse kritiek op de autoriteiten. Als hij de wapenstilstand met Spanje veroordeeld wordt hij voor de tweede keer het land uitgezet.

In 1880 gaat hij naar New York, Hier richt hij het Cubaanse vrijheidscommité op. Verder blijft hij teksten publiceren waarin hij het vrijheidsidee propagandeert. Ook brengt hij contacten tot stand tussen verschillende groepen Cubaanse bannelingen in de Verenigde Staten, Midden- Amerika en op de Antillen tot stand te brengen.

De Tweede Onafhankelijkheidsoorlog

Op 11 april 1895 leidt Martí een landing van Cubaanse bannelingen op Cuba waar inmiddels de Tweede Onafhankelijkheidsoorlog is uitgebroken. Al snel blijkt Martí een betere dichter en schrijver dan soldaat. Op 19 mei 1895 komt hij om in een gevecht met de Spaanse troepen tijdens de slag om Dos Ríos.

Nuestra América

Martí's artikelen, toespraken, commentaren en gedichten zijn gebundeld in Nuestra América. Volgens kenners laat deze bundel zien dat José Martí een van de beste Zuid-Amerikaanse modernistische dichters was.

José Martí was een van de eerste intellectuelen die besefte dat de landen Latijns-Amerika moesten samenwerken om zich met succes te kunnen verweren tegen de expansiedrift van de Verenigde Staten.

Gezicht naar de zon

José Martí schreef ooi 'Als ik sterf, begraaf mij dan met het gezicht naar de zon'. Bij het bouwen van zijn mausoleum in Santiago de Cuba is die wens gerespecteerd.